Od kreacji do realizacji – nowa koncepcja rzeki

Bulwary nadodrzańskie w Opolu są ważnym elementem tkanki miasta. Forma ich zagospodarowania definiuje sposób, w jaki mieszkańcy budują relację z rzeką. Nowoczesne narzędzia do projektowania umożliwiają pojawienie się nowej koncepcji współistnienia architektury z wodą. 

„Panta rhei” – wszystko płynie. Obserwując współczesny pęd życia, trudno odmówić racji mędrcowi z Efezu: zmiana jest centralnym elementem świata. Tak, jak niepodobna wstąpić dwukrotnie do tej samej rzeki, tak w miejsce dotychczasowej koncepcji współistnienia architektury z wodą, pojawiają się nowe idee. Przez wieki sieć polskich rzek przyczyniała się do rozwoju miast. Wiek XX i  PRL przyniosły odwrót od ich nurtu. Obecnie trend zbliżania miasta do wody przeżywa swoiste odrodzenie. 

Inspiracja płynie z… wody

W alchemii życia wyróżnia się dwa katalizatory zmian: desperację i inspirację. O ile ten pierwszy czynnik jest gwarantem wywołania fali zmian, o tyle ich rezultaty niekoniecznie muszą być pozytywne. Inspiracją do zbliżenia Opola do Odry był ogólnopolski konkurs architektoniczny BARGEWORK OPOLE. Celem konkursu było stworzenie nowej koncepcji biura, które miałoby być posadowione nie jak tradycyjny budynek – na lądzie, ale na właśnie wodzie. Przed uczestnikami postawiono również niełatwe zadanie opracowania koncepcji lokalizacji BARGEWORK – przystani, w której zlokalizowana byłaby barka biurowa. 

Projekt biura na wodzie autorstwa Alicji Kubickiej inspirowany jest siłami wody, które kształtują koryto rzeki. Autorka próbuje przetłumaczyć procesy istniejące w naturze na język architektury. Podobnie jak Odra kształtuje krajobraz miasta, tworząc zakola, meandry i szerokie zakręty, przepływ pieszych formuje organiczne korytarze w dolnej części bryły budynku. 

Opływowe w swojej formie otwarte tarasy „wydrążone” przez przepływy ludzi mogą ulegać wielu typom aranżacji, wprowadzając tymczasowe „osady” z zieleni czy modularnych siedzisk. Przestrzeń publiczna zajmująca znaczącą część parteru umożliwia połączenie wielu barek o zbliżonej typologii na wiele sposobów. Takie modułowe „korytarze rekreacji” przy odpowiedniej ilości barek mogą połączyć nawet jeden brzeg rzeki z drugim, tworząc organiczny, drewniany most.

Bryła biura swoją formą dopełnia koncepcję architektoniczną bryły przystani. Dostępne z poziomu ulicy budynki, mieszczące m.in. kawiarnię oraz pomieszczenia pomocnicze do obsługi rzecznej mariny są bramą zapraszającą mieszkańców i turystów do korzystania z rzeki. Schodkowy amfiteatr oraz dostępna w budynku winda zapewniają dostęp do wód Odry każdemu, kto chce spacerować jej brzegiem. Lekarstwem na upalne letnie popołudnia może być orzeźwiająca kąpiel w otwartym basenie, który działa jak magnes nie tylko na Opolan, ale również i grono turystów. Idea pływających basenów wyposażonych w instalację oczyszczania wody rzecznej sprawdziła się już w wielu europejskich miastach i jest atrakcyjną propozycją na poszerzenie oferty turystycznej i rekreacyjnej Opola.

Modułowe pływające barki BARGEWORK, dzięki ciągłemu kontaktowi z wodą i opolskim krajobrazem, są szansą na stworzenie miejsca pracy bliskiego naturze. Przykryte tarasy stanowią wspaniałą opcję rekreacji i wypoczynku, ponadto są przestrzenią wzbogacającą i uzupełniającą ofertę przystani rzecznej.

W służbie architektury parametrycznej

Projekt biura na wodzie świadczy o tym, że zmieniają się również narzędzia, za pomocą których projektanci przekuwają swoje pomysły w konkretne projekty. W celu uzyskania lekkości konstrukcji oraz efektownej przestrzeni rekreacyjnej na podkładzie barki zastosowano waflową strukturę ze sklejki wielowarstwowej. Ten wspaniały przykład architektury paramterycznej nie byłby możliwy do zrealizowania poprzez manualne rysowanie kolejnych linii na dwuwymiarowej płaszczyźnie. Jak twierdzi autorka, wymagałoby to zbyt dużo czasu. Modelowanie kształtów obłych, które nawiązują do organicznego wyglądu koryta rzeki wymaga zastosowania nowoczesnych narzędzi. W przypadku projektu BARGEOWORK autorstwa Alicji Kubickiej, był to program CAD, VECTORWORKS. 

W myśl założenia twórców VECTORWORKS, projektant może przejść cały proces twórczy – od koncepcji do projektu wykonawczego – korzystając wyłącznie z jednego narzędzia. Aplikacja jest jednym z najbardziej wszechstronnych narzędzi CAD na rynku, ponieważ może służyć nie tylko architektom, lecz także inżynierom, projektantom krajobrazu, twórcom obiektów trójwymiarowych. Zaprojektowane w niej modele trójwymiarowe można bez problemu eksportować jako pliki produkcyjne, np. dla drukarek 3D. 

Przełom w myśleniu o roli rzeki w tkance miejskiej dopiero się rozpoczyna. Aby nadrzeczne bulwary i mariny znów tętniły życiem i stanowiły ważne miejsce spotkań mieszkańców miast potrzebne jest nowe spojrzenie na architekturę. Prawdziwa zmiana: przypływ projektantów młodego pokolenia oraz wykorzystanie nowych narzędzi i technologii do realizacji ich wizji, takich jak VR, są jeszcze przed nami.